Կրկնել․ նախորդ թեման

Դասարանում քննարկվող հարցեր.
1.Ի՞նչն են անվանում մարմնի կշիռ:
Մարմնի կշիռնեն անվանում, այն ուժը, որով մարմինը Երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է անշարժ հորիզոնական հենարանի կամ ուղղաձիգ կախոցի վրա։
2.Ի՞նչ բնույթի ուժ է մարմնի կշիռը:
Մարմնի կշիռը բնույթով առաձգականության ուժ է։
3.Ինչպե՞ս է ուղղված մարմնի կշիռը,և որտեղ է այն
կիրառված։
Ուղղված է վերև։ Այդ ուժը հենարանի առաձգականության ուժն է, որն առաջանում է մարմնի ազդեցությամբ հենարանի դեֆորմացիայի հետևանքով։
4.Ի՞նչ բանաձևով է որոշվում մարմնի կշիռը:
P=mg
5.Պարզաբանել մարմնի կշռի և ծանրության ուժի
տարբերությունները:
Մարմնի կշռի և ծանրության ուժի միջև հարաբերակցույունը կփոխվի, եթե եթե մարմինը ծանրության ուժի ազդման գծի ուղղությամբ սկսի շարժվել անհավասարաչափ։
6.Քննարկել մարմնի զանգվածի և կշռի
տարբերությունները։
Առօրյայում մարմնի կշիռը հաճախ շփոթում են մարմնի զանգվածի հետ։ Պատճառն այն է, որ երկուսն էլ հաճախ կշեռքով են որոշում։ Եթե մենք կշռվում ենք, մենք ոչ թե կշիռը, այլ զանգվածն ենք որոշում։ Կշռի միավորը կգ է, իսկ կշիռն ուժ է և չափվում է նյուտոնով։

Ֆիզիկական երևույթները կյանքում

1.ինչ է նշանակում «ֆիզիկա» բառը
«Ֆիզիկա» բառը առաջացել է հունարեն«fyuzes» բառից, որը նշանակում է բնություն:

2.որն է ֆիզիկայի հիմնական խնդիրը
Ֆիզիկայի հիմնական խնդիրը շրջակա աշխարհը և այնտեղ տեղի ունեցող երևույթները բացահայտրելն է։

3.ինչ է ուսումնասիրում ֆիզիկան
Ֆիզիկան ուսումնասիրում է բնության  երևույթները, միմյանց կապող օրենքները և մեզ շրջապատող աշխարհը։

4.քննարկել ինչ է բնությունը

5.ինչ ես հասկանում բնության երևույթ ասելով
Բնության մեջ տեղի ունեցող փոփոխությունները կոչվում են բնության երևույթներ։

6.ինչ է նյութը։
Այն ինչից բաղկացած են ֆինանսական մարմինները կոչվում է` նյութ։

7.թվարկել ֆիզիկական երևույթների տեսակները
Մեխանիկական, ջերմային, էլեկտրական, մագնիսական, լուսային ատոմային և միջուկային։

8.ինչ է ֆիզիկական մարմինը:
Մեզ շրջապատող յուրաքանչյուր առարկա ընդունված է անվանել ֆիզիկական մարմին։
Մեզ շրջապատող յուրաքանչյուր առարկա ընդունված է անվանել ֆիզիկական մարմին։

9.:Բերեք օրինակներ:
10.ինչ է մատերիան
Այն ամենը ինչ գոյություն ունի տիեզերքում `երկնային մարմիններ, բույսեր, կենդանիներ և այլն, գիտության մեջ անվանում են մատերիա։

11.ինչպես ենք գիտելիքներ ձեռք բերում բնության երևույթների մասին
Բնության երևույթների մասին գիտելիքներ ստանում ենք փորձերի և դիտումների արդյունքում։

12.ինչ է փորձը և ինչով է այն տարբերվում դիտումից
Ֆորձ անելով, մենք ուսումնասիրում ենք տարբեր երևույթները, իսկ դիտման ժամանակ մենք միայն ուսումնասիրում ենք առարկան։

13.Ինչ է վարկածը։Ինչ է օրենքը։
Վարկածը ենթադրությունն է։ Բնության երևույթների մասին դիտումների և փորձերի միջոցով ստացված տվյալները` գիտնականները հայտնաբերում են օրենքներ։

14..Ինչ է նշանակում չափել որևէ ֆիզիկական մեծություն:
Այն համեմատել նույնատիպ մեծության հետ,որն ընդուված է որպես միավոր,այսինքն իմանալ տվյալ մեծության թվային արժեքը։

15.Երկարության հիմնական և այլ միավորները:Չափման գործիք
16․Երկարության հիմնական և այլ միավորները:Չափման գործիք
17.Ինչ է չափիչ սարքի սանդղակ
Սարքի չափման զրոյից մինչև առավելագույն հնարավորությունը:

18․Որն է չափիչ սարքի չափման սահմանը
Չափիչ սարքի սանդղակի ամենամեծ արժեքը կոչվում է սարքի չափման սահման:

19․Ինչն են անվանում սանդղակի բաժամնման արժեք
Երկու հարևան գծիկների միջև հեռավորությունը կոչվում է սանդղակի բաժանման արժեք։

20.Ինչից է կախված չափման սխալը
Չափման սխալը կախված է բաժանման արժեքից։

21.Ինչն են անվանում մեխանիկական շարժում
Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը այլ մարմինների նկատմամբ կոչվում է մեխանիկական շարժում։

22.որ մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին
Հաշվարկման մարմինն են կոչվում այն մարմինները, որոնց նկատմամբ դիտարկվում է ուրիշ մարմինների շարժումը:

23.Ինչն են անվանում նյութական կետ
Նյութական կետը այն մարմինն է, որի չափերը տվյալ պայմաններում կարելի է անտեսել:

24.Ինչն են անվանում շարժման հետագիծ
Հետագիծը այն գիծն է, որով տվյալ հաշվարկման համակարգում շարժվում է մարմինը:

25.Ինչն են անվանում մարմնի անցած ճանապարհ
Մարմնի անցած ճանապարհը հետագծի այն տեղամասն է, որով շարժվել է մարմինը որոշակի ժամանակի ընթացքում:

26.Ինչով է տարբերվում հետագիծն անցած
ճանապարհից:
Մարմնի հետագիծը այն գիծն է, որով շարժվել է մարմինը, իսկ մարմնի անցած ճանապարհը որոշակի ժամանակամիջոցում անցած հետագծի երկարությունն է:

27.Ո՞ր շարժումն է կոչվում հավասարաչափ:
Այն շարժումը, որի դեպքում մարմնի անցած ճանապարհն ուղիղ համեմատաական է շարժման ժամանակին, կոչվում է հավասարաչափ շարժում:

28․Ո՞ր մեծությունն է կոչվում հավասարաչափ
շարժման արագություն ՝գրել բանաձևը
Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմինը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ, կոչվում է` հավասարաչափ շարժման արագություն: V=S:t

29.Ի՞նչ միավորներով է չափվում
արագությունը՝ՄՀ-ում
կմ/ժ, կմ/վ, մ/ժ, մ/վ, սմ/ժ, սմ/վ, մմ/ժ, մմ/վ

30.Ինչպե՞ս որոշել հավասարաչափ շարժվող
մարմնի անցած ճանապարհը,եթե հայտնի է նրա
արագությունը ու շարժման ժամանակը,գրել
բանաձևը
Բանաձևը-S=V.T

31.Ինչպե՞ս որոշել հավասարաչափ շարժման
ժամանակը,եթե հայտնի են մարմնի
արագությունն ու ճանապարհը,գրել բանաձևը:
Բանաձևը-S=V.T

32․Ինչպե՞ս է շարժվում մարմինը,եթե նրա վրա այլ
մարմիններ չեն ազդում
Եթե մարմի վրա այլ մարմիներ չեն ազդում ապա այն պահպանում է դադարի կամ ուղեգիծ հավասարաչափ վիճակ:

33․Ո՞ր երևույթն է կոչվում իներցիա
Այլ մարմինների ազդեցության բացակայությամբ մարմնի դադարի կամ ուղղագիծ շարժման վիճակը պահպանելու երևույթը կոչվում է իներցիա:

34.Ինչու է վտանգավոր թռչել շարժվող ավտոբուսից:
Շարժվող ավտոբուսը երբ արգելակում է շփման ազդեծությամցբ մարդու ոտքերը հատակի հետ կանգ են առնում, մարմինը շարունակում է իներցայով առաջ շարժվել:

Մարմինների փոխազդեցությունը.Մարմնի զանգված.

1.Շրջապատից մեկուսացված մարմինը կփոխի՞ իր
արագությունը,թե ոչ:
Հնարավոր չէ, ոչ։

2.Բերել մարմինների փոխազդեցության օրինակներ
Երկու հեծանիվ շարժման ընթացքում հարվածում են իրար։

3.Մարմնի ո՞ր հատկությունն է կոչվում իներտություն
Այլ մարմինների ազդեցության բացակայությամբ մարմնի դադարի կամ ուղղագիծ շարժման վիճակը պահպանելու երևույթըկոչվում է իներցիա: 

4.Ո՞ր մեծությունն են անվանում մարմնի զանգված
Մարմնի իներտության քանակական չափը անվանում են զանգված:

5.Ինչպե՞ս կարելի է չափել մարմնի զանգվածը։
Չափման միավորների օգնությամբ։

6.Ի՞նչ միավորներով է արտահայտվում զանգվածը
Զանգածը արտահայտելու միավորը M տառն է։

7.Ի՞նչն է զանգվածի չափանմուշը, միավորների ՄՀ-ում
ա.ծանոթացում զանգվածի չափման գործիքների հետ
բ.ծանոթացում կշռման կանոններին
գ. տարբեր մարմինների զանգվածների որոշումը
լծակավոր կշեռքի և կշռաքարերի միջոցով

Ֆիզիկա. 22.02

Կրկնել․ նախորդ թեման
Դասարանում քննարկվող հարցեր.
1.Ի՞նչն են անվանում մարմնի կշիռ:
Մարմնի կշիռնեն անվանում, այն ուժը, որով մարմինը Երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է անշարժ հորիզոնական հենարանի կամ ուղղաձիգ կախոցի վրա։
2.Ի՞նչ բնույթի ուժ է մարմնի կշիռը:
Մարմնի կշիռը բնույթով առաձգականության ուժ է։
3.Ինչպե՞ս է ուղղված մարմնի կշիռը,և որտեղ է այն
կիրառված։
Ուղղված է վերև։ Այդ ուժը հենարանի առաձգականության ուժն է, որն առաջանում է մարմնի ազդեցությամբ հենարանի դեֆորմացիայի հետևանքով։
4.Ի՞նչ բանաձևով է որոշվում մարմնի կշիռը:
P=mg
5.Պարզաբանել մարմնի կշռի և ծանրության ուժի
տարբերությունները:
Մարմնի կշռի և ծանրության ուժի միջև հարաբերակցույունը կփոխվի, եթե եթե մարմինը ծանրության ուժի ազդման գծի ուղղությամբ սկսի շարժվել անհավասարաչափ։
6.Քննարկել մարմնի զանգվածի և կշռի
տարբերությունները։
Առօրյայում մարմնի կշիռը հաճախ շփոթում են մարմնի զանգվածի հետ։ Պատճառն այն է, որ երկուսն էլ հաճախ կշեռքով են որոշում։ Եթե մենք կշռվում ենք, մենք ոչ թե կշիռը, այլ զանգվածն ենք որոշում։ Կշռի միավորը կգ է, իսկ կշիռն ուժ է և չափվում է նյուտոնով։

Արիստոտելը

Արիստոտելը ծնվել է մ.թ.ա. 384 թ. մարտի 7-ին Թրակիայի Ստագիրա քաղաքում, մակեդոնական արքունիքի պալատական բժիշկ Նիկոմաքի ընտանիքում։ 17 տարեկան հասակում՝ մ.թ.ա. 366 թ., նա գալիս է Աթենք և ընդունվում Պլատոնի հիմնադրած ակադեմիան, որտեղ ուսանում է մինչև իր ուսուցչի՝ Պլատոնի մահը մ.թ.ա. 347 թ.։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մ.թ.ա 369 թվականին մահացան Արիստոտելի ծնողները։ Երիտասարդ փիլիսոփայի նկատմամբ խնամակալությունը ստանձնեց Պրոկսենը, ում նկատմամբ հարգանքն ու սերը Արիստոտելի կողմից այնքան մեծ էր, որ վերջինիս մահից հետո ինքը՝ Արիստոտելը, որդեգրեց Պրոկսենի միակ որդուն՝ Նիկատորին։ Արիստոտելն ունևոր ընտանիքից էր և հորից ժառանգել էր էական հարստություն, որը թույլ էր տալիս ոչ միայն ապրել, այլև ապահովել սեփական կրթությունը։ Մ.թ.ա. 347 թվականին Արիստոտելն ամուսնացավ Պեֆիադայի հետ, ումից ունեցել է մեկ աղջիկ։ Վերջինիս կնքել էին մոր անունով՝ Պեֆիադա։ Արիստոտելի թե կինը, թե միակ աղջիկը մահացել են ավելի շուտ, քան ինքը՝ Արիստոտելը^[19]։

Ալեքսանդր Մակեդոնացու կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

մ.թ.ա. 343 թ-ին Մակեդոնիայի թագավոր Փիլիպոս երկրորդի հրավերով Արիստոտելը տեղափոխվել է մայրաքաղաք Պելլա և զբաղվել թագաժառանգ Ալեքսանդր Մակեդոնացու դաստիարակությամբ։

Դպրոցի հիմնում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ Մակեդոնացին սկսում է իր պարսկական արշավանքը, Արիստոտելը վերադառնում է Աթենք և Ապոլլոն Լիկեացու տաճարի մոտ հիմնում է իր դպրոցը, որը տեղանքի անունով կոչվում է Լիկեոն։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալեքսանդր Մակեդոնացու մահից հետո Աթենքում սկսվում են հակամակեդոնական հուզումներ, որոնց ժամանակ Արիստոտելին մեղադրում են «անաստվածություն» քարոզելու մեջ։ Նա չի մնում Աթենքում և հեռանում է Խալկիս քաղաք՝ իր կողմից հիմնած դպրոցի ղեկավարումը թողնելով աշակերտ Թեոփրաստեսին։ Խալկիդա հեռանալուց մեկ տարի անց՝ մ.թ.ա. 322 թվականին, Արիստոտելը մահանում է և իր կտակի համաձայն թաղվում իր կնոջ՝ Պյութիասի կողքին^[19]։

Հարցեր Վ.Ի. Լուկաշիկի խնդրագրքից.

Լուծել Վ. Ի. Լուկաշիկի խնդրագրքից Էջ 28 խնդիր 216-ից մինչև էջ 30-ի խնդիր 244

216.
1կգ-1000գ
m=59գ-0,059կգ
V=1մ³-1000000սմ³
1000000:50=0,00005մ³
p=m/V
0,059:0,00005=1180կգ/մ³

217.
V=125սմ³-0,000125մ³
m=800գ-0,8կգ
p=m/V=0,8:0,000125=6400կգ/մ³
Երկաթի p-7,87գ/սմ³
Թուջե գնդինը-6400կգ/մ³ կամ 6,4գ/սմ³
Խոռոչ ունի

218.
\p=461,5:65=7,1գ/սմ³
Քրոմ (7,19)

219.
p=920:1լ=0,92կգ:0,001մ³=920կգ/մ³

220.
375-240=135գ
p=135:75=1,8գ/սմ3
Ծծմբական թթու (1,83գ/սմ³)

221.
3900:500=7,8գ/սմ³
Երկաթ (7,87գ/սմ³)

222.
V=15*5*2=150սմ³
p=300:150=2գ/սմ³

223.
ա) p=m/V
V=m/p
p=0,82գ/սմ³
V=32000գ:0,82գ/սմ³=39024սմ³
39024:1000=39լ (40լ)

բ) Ջուր-m=p*V=1*V
p=1գ/սմ³
Կերոսին-m=p*V=0,82*V
p=0,82գ/սմ³
Այո

224.
m=p*V=0,52գ/սմ³
50*20=1000դմ³
1000*1000=1000000սմ³
0,52*1000000=520000գ=520կգ

225.
ա) 19մ³=19000000սմ³
p=2,6 գ/սմ³
m=p*V
2,6*19000000=49400000գ=49,4տ
19+49,4=70,4տ

բ) V=250*120*60մմ=25*12*6սմ=1800սմ³
m₂=3տ
p=1,8գ/սմ³
1,8*1800=3240գ
3000000:3240=925(աղ.)

226.
ա) 7*20=140գ
բ) 7,3*10=73գ
գ) 8,9*500=4450գ
դ) 2,6*2000000=5200000գ=5,2տ
ե) 0,9*500000=450000գ=450կգ
զ) 2,2*10000000=22000000գ=22տ
է) 1,1*15=16,5գ

227.
200լ=200000սմ³
p=0,74գ/սմ³
m=p*V
0,74*200000=148000գ
148000գ=148կգ

228.
V=1,0*0,8*0,1=0,08մ³=80000սմ³
p=2,7գ/սմ³
m=2,7*80000=216000գ=216կգ

229.
V₁=178:8900=0,02մ³
V₂=355:7100=0,05մ³
V=V₁+V₂=0,02+0,05=0,07մ³
m=m₁+m₂=178+355=533կգ
p=m:V=533:0,07=7614կգ/մ³

230.
15*600=9000սմ³
60*9000=540000սմ³

231.
V=30*20*25=15000սմ³
p=1գ/սմ³
m=p*V=1*15000=15կգ

232.
V=300*250*0,6=45000սմ³
p=2,6գ/սմ³
m=p*V=2,6*45000=117000գ=117կգ

233.
p=2900կգ/մ³
m=2900*5000=14500000կգ=14500տ
14500:65=223 վագ.

234.

10*70*200=14000մմ³=140սմ³
p=2,7գ/սմ³
m=p*V=2,7*140=378գ
5*70*200=70սմ³
m=p*V=2,7*70=189գ
378-189=189գ-ով

235.
m=780գ
p=7,8գ/սմ³
V=?
p=m/V
V=m/p=780:7,8=100սմ³

236.
p=700կգ/մ³
V=m/p=35:700=0,05մ³
0,05*1000=50դմ³

237.
բ) p=700կգ/մ³
V=m/p=2:700=0,002մ³
1մ³-1000դմ³
0,002*1000=2դմ³=2լ

238.
p=0,74գ/սմ³
1լ-1դմ³-1000սմ³
V=60լ=60*1000սմ³=60000սմ³
m=p*V=0,74*60000=44400գ=44,4կգ
100կմ-10կգ
44,4:10=4,4
4,4*100=440կմ

239.
V=200սմ²*X
p=7,3գ/սմ³
m=0,45գ
V=m/p=0,45:7,3=0,06սմ³
0,06=200*X
X=0,06:200=0,0003սմ

241.
V=m/p=684գ:11,4գ/մ³=60սմ³

242.
p₁=8900կգ/մ³
m₁=17,8կգ
V₁=m₁/p₁=17,8:8900=0,002մ³
0,002մ³=V₁=V₂=2000սմ³
p₂=0,82գ/սմ³
m₂=p₂*V₂=0,82*2000=1640գ=1,64կգ

243.
m=1000տ-1000 000 000գ
p=1,05գ/սմ³
V=m/p=1000 000 000:1,05=952,380,952սմ³=952,38մ³
952,38:50=19 (գլանատակառ)

Գրավորի ուսումնասիրություն

Լոկաշիկի խնդրագիրք:
119.
s=20կմ v1= s/t = 20կմ/5ժ =4 4մ/ժ = 9 x 1000մ/3600վ=10/9 մ/վ = 1,1մ/վ
t1=5ժ v2= s/t2 = 20կմ/2ժ= 10կմ/ ժ = 10 1000մ/3600վ = 100մ/36վ
t2=2ժ v3= s/t3 = 20կմ/22ր= 20 x 1000մ/22 x 60վ =
t3=22ր v4= s/t4 = 20կմ/1,ր4 = 20 x 1000մ/1,4 x 60վ =
t4=1,4ր
______
v,-v4-?

Ֆիզիկա. 11/9/2022

Մեխանիկական շարժում հավասարաչափ և անհավասարաչափ շարժում.

Առաջադրանքների կատարում. Գ. Մխիթարյան; Մաս.1

I. ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը մեկ այլ
մարմնի նկատմամբ անվանում են.

Պատասխան.՝ մեխանիկական շարժում:

II. Որ՞ շարժումն են անվանում հավասարաչափ: Այն շարժումը, որի դեպքում.

Պատասխան.՝ Մարմինը հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ անվանում հավասարաչափ:

III. Շարժվող գնացքի վագոնում նստած ուղևորը ո՞ր մարմինների
նկատմամբ է գտնվում դադարի վիճակում.

Պատասխան.՝ Շարժվող գնացքի վագոնում նստած ուղևորների նկատմամբ և վագոնի:

IV. Մարդատար գնացքը ցանկացած 0,5ժ-ում անցնում է 60կմ
ճանապարհ, 15ր-ում’ ՅՕկմ, 1ր-ում’ 2կմ և այլն: Ի՞նչ շարժում է դա.

S-մարմնի անցած ճանապարհ:

t-մարմնի շարժման ժամանակ:

V-արագություն:

Պատասխան.՝ անհավասարաչափ 2. հավասարաչափ

որոշ տեղամասերում հավասարաչափ:

Ֆիզիկա Լբ. աշխատանք;

Ծանոթանալ ֆիզիկական մեծություններ չափող մի քանի գործիքների և միավորների հետ: Չափել ֆիզիկական մեծություն նշանակում է այն համեմատել նույնատիպ մեծության հետ, որը ընդունել ենք որպես միավոր:

Տվյալ մեծության միավորի ընտրությունից հետո ստեղծվել են գործիքներ որոնց միջոցով չափում են տվյալ ֆիզիկական մեծությունը: Չափման արդյունքը թիվ է: Օրինակ`

• Որպես երկարության չափման հիմնական միավոր
ընդունված է 1 մետրը(1մ): Գիտության զարգացման
ընթացքում մի քանի անգամ փոխվել է մետրի
ընտրությունը:
• 2 տարբեր մետաղներիպլատինի և իրիդիումի համաձուլվածքից պատրաստված հատուկ ձև ունեցող ձողի վրա արված 2 խազերի միջև ընկած հեռավորությունը 1մ. պայմանական ընդունել են որպես երկարության չափանմուշ : Այն պահվում է Ֆրանսիայի Սևր քաղաքում Չափերի և կշիռների
միջազգային բյուրոյում:

• Բոլոր պետությունները
ստացել են այդ միակ և ընդհանուր չափանմուշի պատճենները, որոնց հետ
համեմատելով էլ պատրաստվում են այն բազմապիսի մետրերը, որորոնք օգտագործում ենք չափումներ կատարելիս:

Օգտագործվում են նաև այլ միավորներ 1մ, 1սմ, 1դմ…:

Չափման գործիքներն են՝ չափաքանոնները, չափաժապավենները:

Ծավալ

Ծավալը նրա զբաղեցրած տեղն է: Որպես ծավալի հիմնական միավոր ընդունվել է միավորների միջազգային համակարգում`(ՄՀ): Ընդունված է այն խորադարդի ծավալը, որի կողմը 1մ է: Այդ միավորը անվանում են խորանարդ մետր(1մ²):

Կան նաև այլ միավորներ 1սմ², 1մ², 1դմ², 1մմ², 1լ, 1մլ:

Ծավալի չափման գործիքը չափանոթն է: